«So young, so damaged»

Ίσως κυνικός χαρακτηρισμός αυτός για τη σημερινή νεολαία κι αν δεν ήμουν τόσο απογοητευμένη μ’ αυτήν θα έλεγα ότι απλώς έχει ξεφύγει κάπως. Πάντα περίμενα ότι θα μεγαλώσω αρκετά και θα λέω: «Όταν ήμουν εγώ παιδί ήταν αλλιώς τα πράγματα» μα δεν περίμενα ποτέ ότι θα συμβεί κάτι τέτοιο τόσο σύντομα!
 

Δεν αμφέβαλλα καθόλου για την ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και τις αλλαγές που επιφέρει στον τρόπο ζωής αλλά δεν είχα προβλέψει το μέγεθος της επιρροής που ασκείται από αυτήν στους σημερινούς νέους. Παγκοσμιοποίηση, νέες τεχνολογίες, μόδες που διαδίδονται με εξωφρενική ταχύτητα, μαζοποίηση, πρότυπα συμπεριφοράς είναι κάποιοι από τους λόγους της φθοράς των νέων. Ο άνθρωπος από τη φύση του είναι κοινωνικό ον, επιθυμεί και επιδιώκει να ανήκει σε μια ομάδα και να αλληλεπιδρά μ' αυτήν. Μα το πράγμα ξεφεύγει όταν δεν αποτελεί πλέον ξεχωριστό μέλος της ομάδας αλλά ένα ακόμη πιστό αντίγραφο. Τότε δεν υφίσταται προσωπικότητα, πράγμα θλιβερό και εξοργιστικό αν ανολογιστούμε τις αιτίες και αξιολογήσουμε την ορθότητά τους.

Φυσικά δεν θα μπορούσα να αποδώσω αποκλειστικά στα νέα παιδιά την ευθύνη κι ας είναι δικές τους οι επιλογές. Το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης ανήκει στους γονείς και δυστυχώς ελάχιστοι έχουν πραγματική επίγνωση περί αυτού. Μόνο να ήξεραν οι γονείς όλων αυτών των παιδιών τι ζημιά τους έχουν προκαλέσει, τα σημάδια της οποίας θα παραμείνουν ανεξίτηλα στο μέλλον. Πώς γίνεται να βλέπουν τα παιδιά τους να κάνουν την μια λάθος επιλογή μετά την άλλη και να θεωρούν ότι οι ίδιοι δεν έχουν κάποια ανάμιξη σ' αυτό; Το παιδί δεν έχει δική του προσωπικότητα μέχρι κάποια ηλικία, επομένως, ακολουθεί ένα ή και περισσότερα πρότυπα ξεκινώντας με τους γονείς και ίσως αργότερα με κάποιο άλλο άτομο που θαυμάζει. Ξέρω πως είναι σκληρό να πεις σ' έναν γονέα «το παιδί σου κάνει κακές επιλογές, φέρεται με αισχρό τρόπο, είναι ανήθικο, αρέσκεται να προκαλεί και ευθύνεσαι εσύ γι αυτό». Μάλιστα, αυτά είναι τα πιο αξιοπρεπή που μπορώ να αναφέρω. Είναι, όμως, η αλήθεια.

Φυσικά τα παραπάνω δεν σημαίνουν πως οι γονείς πρέπει να είναι υποδείγματα συμπεριφοράς ή αν έχουν αρκετά ελαττώματα θα τα αποκτήσει το παιδί τους. Καμία σχέση. Ο γονέας είναι ένα ξεχωριστό άτομο και σκοπός του είναι να πλάσει το παιδί του ως ξεχωριστό άνθρωπο επίσης. Αυτό σημαίνει ότι θα του δώσει τις σωστές αξίες σύμφωνα με τις οποίες αργότερα θα κάνει τις δικές του επιλογές. Μα δεν αρκεί μόνο να διδαχθούν οι κατάλληλες αρχές για να ακολουθήσει το παιδί μια ισορροπημένη ζωή. Ο γονέας δεν πρέπει να παραμελεί το παιδί, να το ανταγωνίζεται, να το υποβιβάζει, να το κανακεύει υπερβολικά και σε καμία περίπτωση να το κακοποιεί με οποιονδήποτε τρόπο. Μια υγιής οικογενειακή σχέση έχει σημαντική θέση στα θεμέλια μια αξιοπρεπούς ζωής. Αυτή, λοιπόν, είναι η αρμοδιότητα των γονιών στη ζωή του παιδιού τους. Του παρέχουν τα κατάλληλα εφόδια, το αφήνουν ελεύθερο να κατευθύνει τη ζωή του και το στηρίζουν. Τίποτα παραπάνω. Αν εξακολουθούν να επεμβαίνουν στη ζωή του και επιδιώκουν να την ελέγχουν όλη η σημαντική δουλειά που σημειώθηκε δεν αποδίδει πια καρπούς.

Παρ' όλη, όμως, την επιρροή που δέχονται από το οικογενειακό περιβάλλον είναι εφικτή μια αλλαγή. Μπορεί αρκετά χαρακτηριστικά να έχουν παγιωθεί στον χαρακτήρα τους απ' τα πρώτα χρόνια της ζωής τους αλλά μπορούν να δημιουργηθούν άλλα που ίσως καταφέρουν να αναδιαμορφώσουν κάποια απ' τα πρώτα. Μια αρνητική επιρροή μπορεί όχι να αντικατασταθεί αλλά να συμμορφωθεί από μια θετική επιρροή. Κάποιος άνθρωπος που θα μπει στη ζωή τους και θα επισημάνει όλα αυτά που χάνουν. Το πιο σημαντικό: τη παιδική τους ηλικία. Αυτή την αθωότητα, την ξεγνοιασιά. Ποτέ ξανά δεν θα 'χουν την ευκαιρία να τη ζήσουν. Αυτό που με τόση αγανάκτηση αναρωτιέμαι: αν παιδιά 14-15 ετών κάνουν πράγματα που θα 'καναν στα 20 τότε αυτά που θα 'πρεπε να κάνουν σ' αυτή την ηλικία πότε θα τα κάνουν; Όταν πια δεν θα 'χουν τη δυνατότητα; Όταν θα αναπολούν τα παιδικά τους χρόνια τι θα 'χουν να διηγηθούν; Με τι συναισθήματα θα τα περιγράφουν; Με υπερηφάνεια ή πικρία; Άλλωστε, όλοι μας είμαστε προϊόντα της παιδικής μας ηλικίας. Όπως λένε, η παιδική ηλικία δείχνει τον άνθρωπο όπως το πρωί δείχνει τη μέρα.